Ναυτία: Η πρώτη ορμονική καταιγίδα

Μήπως κάθε πρωί τα πάντα γύρω σας γυρίζουν και ανακατεύεστε και μόνο στη σκέψη του φαγητού; Υπομονή. Δεν είστε μόνη. Το 80% των εγκύων υποφέρει από ναυτίες. Το θέμα είναι όμως πώς αντιμετωπίζονται.

«Εγώ δεν έχω μωρό μέσα μου, βάρκα έχω και πηγαινοέρχεται…». Ακόμα θυμάμαι τα λόγια της κουμπάρας μου όταν παραπονιόταν για τις ναυτίες της εγκυμοσύνης της, ιδιαίτερα τους τρεις πρώτους μήνες. Κάθε φορά που μιλούσαμε στο τηλέφωνο είχε να μου αναφέρει «συγκλονιστικά» όπως τα χαρακτήριζε επεισόδια, κατά τα οποία πότε ένα ολόκληρο λεωφορείο ασχολιόταν μαζί της προσπαθώντας να τη συνεφέρει από λιποθυμικές τάσεις, πότε καθυστερούσε μία ολόκληρη ώρα να φτάσει στη δουλειά της, αφού ακόμα και η γεύση της πρωινής οδοντόκρεμας της προκαλούσε αφόρητη αίσθηση αηδίας. Μια ζαλάδα, ένα κενό στο στομάχι, άλλο ένα και... εμετός. Είναι τα πιο φανερά σημάδια της πρωινής αδιαθεσίας, που επιβεβαιώνει την εγκυμοσύνη. Οι γύρω σας μπορεί να θεωρούν ότι υπερβάλλετε, αλλά μόνο εσείς ξέρετε πώς νιώθετε. Συνήθως η ναυτία είναι το πρώτο σύμπτωμα που «προδίδει» την εγκυμοσύνη σας. Συνοδεύεται από βάρος στο στομάχι, αίσθημα κορεσμού και τάση για εμετό, κυρίως το πρωί όταν σηκώνεστε από το κρεβάτι. Χαριτολογώντας μπορούμε να πούμε ότι, σύμφωνα με την παράδοση, οι ναυτίες φεύγουν στις γυναίκες που μένουν με την πεθερά τους όταν... φύγει η πεθερά ή η νύφη από το σπίτι. Εμφανίζονται μετά την τρίτη εβδομάδα της κύησης και υποχωρούν σταδιακά προς το τέλος του πρώτου τριμήνου. Αποτελούν μάλιστα «σήμα κατατεθέν» της εγκυμοσύνης και ταλαιπωρούν περίπου το 80% των εγκύων. Αν ωστόσο συνεχιστούν και μετά το τέλος του πρώτου τριμήνου, πρέπει να ενημερώσετε άμεσα το γιατρό σας, καθώς είναι δυνατόν να μην οφείλονται στην εγκυμοσύνη αλλά σε κάποια άλλη αιτία. Τα συμπτώματα αυτά συνήθως εμφανίζονται σε μικρή ένταση και ταλαιπωρούν περισσότερο την έγκυο που έχει μειωμένη όρεξη για φαγητό. Γι’ αυτό και ορισμένες έγκυες χάνουν 1-2 κιλά στην αρχή της κύησης. Παρ’ όλα αυτά, μην ανησυχείτε, το έμβρυο τρέφεται κανονικά και δεν κινδυνεύει.

Πού οφείλεται;

Η ναυτία είναι σίγουρα ένα από τα αποτελέσματα της ονομαζόμενης «ορμονικής καταιγίδας» που ξεσπά στον οργανισμό της μέλλουσας μαμάς, της υπερπαραγωγής δηλαδή των ορμονών και ιδιαίτερα των οιστρογόνων. Όταν οι ορμόνες αυτές αυξάνονται κατά την εγκυμοσύνη, ερεθίζουν τους υποδοχείς του εμετού στο κεντρικό νευρικό σύστημα. Σιγά σιγά όμως οι υποδοχείς αυτοί «συνηθίζουν» τον συνεχή ερεθισμό από τις ορμόνες και παύουν να αντιδρούν έντονα. Έτσι, οι αναγούλες μετά τη 12η εβδομάδα σταδιακά υποχωρούν. Επιπλέον, είναι το πιο φανερό σημάδι της δυσκολίας που αντιμετωπίζει ο οργανισμός της εγκύου να «υποδεχτεί» την εγκατάσταση του ωαρίου και την ανάπτυξη του πλακούντα. Στο σώμα της γυναίκας ξεκινά μια πραγματική διαδικασία ανοσοποιητικής άμυνας που αλλοιώνει το μεταβολισμό των τροφών και προκαλεί μεγαλύτερη έκκριση γαστρικών υγρών. Αυτή η ευαισθησία, που είναι ακόμη πιο έντονη το πρωί και καμιά φορά το απόγευμα, όταν το στομάχι είναι άδειο και το επίπεδο του σακχάρου στο αίμα είναι πιο χαμηλό, προκαλεί την αίσθηση του ιλίγγου, της ξαφνικής αδιαθεσίας που συχνά καταλήγει σε εμετό. Αντίθετα, η τάση για εμετό οφείλεται στην αύξηση του όγκου της κοιλιάς, η οποία ασκεί μεγάλη πίεση στο εσωτερικό και εμποδίζει τη φυσιολογική εκροή της τροφής από το στομάχι στο δωδεκαδάκτυλο, ωθώντας την προς τον οισοφάγο. Στη βάση του οργάνου αυτού υπάρχει ένας σφιγκτήρας του οποίου σκοπός είναι να παρεμποδίζει την άνοδο των τροφών. Η συνεχής όμως πίεση στη διάρκεια της εγκυμοσύνης καμιά φορά επηρεάζει τη λειτουργία του σφιγκτήρα, ο οποίος καταλήγει να μην κλείνει πια τόσο ερμητικά και η τάση για εμετό να συνεχίζεται για κάποιο διάστημα και μετά το τέλος της εγκυμοσύνης.

Αντιμετωπίστε την αλλάζοντας συνήθειες

Ο καλύτερος τρόπος αντιμετώπισης της ναυτίας στη διάρκεια της εγκυμοσύνης είναι η αλλαγή των περισσότερων συνηθειών της γυναίκας. Για παράδειγμα:

Πολλά μικρά γεύματα: Προτιμήστε τα μικρά και ελαφριά γεύματα σε συγκεκριμένες ώρες, καθώς είναι προτιμότερα από το να τρώτε ένα μεγάλο και βαρύ γεύμα. Προσπαθήστε να αποφεύγετε την παράλληλη κατανάλωση στερεάς τροφής και υγρών. Ένα διάστημα μισής ώρας μεταξύ της κατανάλωσης στερεών και υγρών θα ήταν ευεργετικό για την καταπολέμηση της ναυτίας.

Αποφύγετε τις έντονες μυρωδιές: Δεν υπάρχει λόγος να προκαλείτε την τύχη σας εκθέτοντας τον εαυτό σας σε γεύσεις και οσμές που σας προκαλούν ναυτία. Για όσο καιρό λοιπόν χρειαστεί, μη μαγειρεύετε φαγητά που σας ανακατεύουν. Μπορεί ακόμη και να απαρνηθείτε το αγαπημένο σας άρωμα. Η μύτη σας θα ορίζει τι θα ανέχεστε και τι όχι.

Μείνετε μακριά από τον καπνό: Να αποφεύγετε τους χώρους που έχουν καπνό όσο το δυνατόν περισσότερο –είναι ένας από τους πιο σοβαρούς ενόχους για τις ναυτίες.

Μυρίστε λεμόνια: Η μυρωδιά του λεμονιού μπορεί να βοηθήσει την κατάσταση. Βάλτε μερικές φέτες λεμονιού στο παγωμένο τσάι ή στο νερό σας.

Χαλαρό ξεκίνημα: Μισή ώρα περίπου πριν σηκωθείτε από το κρεβάτι καταναλώστε μικρή ποσότητα στερεάς τροφής. Μη σηκώνεστε ποτέ από το κρεβάτι χωρίς να έχετε πιει και φάει κάτι πρώτα, όπως, για παράδειγμα, μια φρυγανιά, σκέτα κορν φλέικς ή μια μπανάνα. Πρέπει ακόμα να προσπαθείτε να σηκώνεστε από το κρεβάτι αργά και να αποφεύγετε τις βιαστικές κινήσεις.

Μειώστε τα λιπαρά: Προτιμήστε την κατανάλωση τροφών υψηλής περιεκτικότητας σε υδατάνθρακες και κάλιο και παράλληλα χαμηλής περιεκτικότητας σε λίπος. Οι λιπαρές τροφές θα χειροτερέψουν τα πράγματα. Αν κάνετε πολλούς εμετούς, δοκιμάστε τα ισοτονικά ροφήματα που καταναλώνουν οι αθλητές και που περιέχουν γλυκόζη, αλάτι και κάλιο, για να αναπληρώσετε τους χαμένους ηλεκτρολύτες.

Γλυκίσματα: Μια καλή ιδέα είναι να δοκιμάσετε καραμέλες και γλυκά από φυσικά συστατικά με συνδυασμούς αιθέριων ελαίων ειδικά επεξεργασμένα για την καταπολέμηση της πρωινής ναυτίας.

Εναλλακτικές θεραπείες: Δοκιμάστε το ειδικό βραχιόλι κατά της ναυτίας που θα βρείτε στα φαρμακεία. Αυτή η απλή συσκευή, η οποία δημιουργήθηκε για να καταπολεμήσει τη ναυτία στη θάλασσα, έχει βοηθήσει πολλές έγκυες γυναίκες να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα της ναυτίας. Ασκεί πίεση στο εσωτερικό του καρπού, το οποίο θεωρείται ότι ανακουφίζει το αναστατωμένο στομάχι.

Ζητήστε βοήθεια: Μην υποφέρετε σιωπηλά. Αν τίποτα από τα παραπάνω δεν σας ανακουφίζει, συμβουλευτείτε το γυναικολόγο σας για να σας χορηγήσει μια ιατρική αγωγή η οποία θα είναι ασφαλής κατά τη διάρκεια του πρώτου τριμήνου της εγκυμοσύνης σας. Αν η κατάστασή σας είναι σοβαρή, καταφύγετε σε πιο δραστικά μέτρα, πάντα με την καθοδήγηση του γιατρού σας.

Να θυμάστε ότι…

• Η ένταση της ναυτίας, σε όλες σχεδόν τις περιπτώσεις, υποχωρεί και τελικά εξαφανίζεται μεταξύ 12ης και 14ης εβδομάδας. Αυτό συμβαίνει γιατί η ορμόνη της εγκυμοσύνης, η χοριακή γοναδοτροπίνη, φτάνει στη μέγιστη τιμή παραγωγής της μεταξύ 5ης και 14ης εβδομάδας. Μετά από αυτή τη φάση, ο σχηματισμός του πλακούντα έχει ολοκληρωθεί και ο οργανισμός της μητέρας συνηθίζει εντελώς στη νέα κατάσταση.
• Όπως ο έρωτας, έτσι και η ναυτία ξεκινάει από το... στομάχι, γι’ αυτό μην το αφήνετε άδειο. Το άδειο στομάχι χειροτερεύει τη ναυτία και τον εμετό.
• Δεν παθαίνουν όλες οι γυναίκες ναυτία, γεγονός που ενισχύει την άποψη ότι συμβάλλουν και οι ψυχολογικοί παράγοντες στην πρόκλησή της. Το στρες λοιπόν και η κόπωση επιδεινώνουν την κατάσταση.
• Παρότι για σας είναι μεγάλη ταλαιπωρία, η ναυτία και ο εμετός δεν προκαλούν βλάβες και δεν έχουν συνέπειες στο μωρό, το οποίο κατά τους πρώτους τρεις μήνες αναπτύσσεται αντλώντας από τα αποθέματα της εγκύου και δεν επηρεάζεται ακόμη και εάν δεν αυξάνεται το βάρος της.
• Ίσως δεν σας προσφέρει μεγάλη ανακούφιση, αλλά σκεφτείτε ότι η πρωινή αδιαθεσία είναι το πιο σαφές σημάδι ότι όλα πάνε καλά, ότι οι ορμόνες που κυκλοφορούν στο σώμα σας κάνουν όσο το δυνατόν καλύτερα τη δουλειά τους.
• Μπορεί να αποτελεί τον «κλασικό» τρόπο αναγγελίας του χαρμόσυνου γεγονότος, ωστόσο μια πτώση ή ένας τραυματισμός δεν είναι ό,τι καλύτερο μπορεί να σας συμβεί αυτή την περίοδο. Φροντίστε, λοιπόν, μόλις νιώσετε ζαλάδα να καθίσετε ή να στηριχτείτε κάπου, γυρίστε αν είναι δυνατόν το κεφάλι σας προς το έδαφος ώστε το αίμα να κυκλοφορήσει καλύτερα και, μόλις συνέλθετε, ζητήστε να σας φέρουν πορτοκαλάδα ή κάτι γλυκό. Μείνετε ξαπλωμένη για λίγο ή όλη την ημέρα αν εξακολουθείτε να αισθάνεστε αδύναμη.

kids.in.gr